De betekenis van reflectief luisteren

Het vermogen om effectief te luisteren is ontzettend waardevol. Een vorm van luisteren dat steeds meer erkenning krijgt, is reflectief luisteren. Maar wat betekent dat eigenlijk? Dat gaan we in dit artikel bespreken.

Het vermogen om effectief te luisteren is ontzettend waardevol. Bijvoorbeeld op het moment dat je op het punt staat om te scheiden. Een vorm van luisteren dat steeds meer erkenning krijgt, is reflectief luisteren. Maar wat betekent dat eigenlijk? Dat gaan we in dit artikel bespreken.

Definitie van reflectief luisteren

Reflectief luisteren is een luistertechniek waarbij de luisteraar actief luistert naar wat de spreker zegt, empathie toont en vervolgens de inhoud samenvat en verduidelijkt om het begrip te bevorderen.

Reflectief luisteren draagt bij aan het opbouwen van sterke relaties, het verbeteren van communicatie en het oplossen van problemen.

Hoe werkt reflectief luisteren?

Reflectief luisteren omvat verschillende stappen:

• Dit houdt in dat de luisteraar volledig gefocust is op wat de spreker zegt, zonder afleiding.
• Het tonen van begrip en empathie voor de gevoelens en standpunten van de spreker.
• Door de inhoud van wat de spreker zegt samen te vatten en te verduidelijken, toont de luisteraar dat hij de boodschap heeft begrepen.

Voordelen van reflectief luisteren

Reflectief luisteren biedt verschillende voordelen, waaronder:

• Door actief te luisteren en empathie te tonen, worden misverstanden verminderd en wordt de communicatie versterkt.
• Het tonen van begrip en interesse in de ander draagt bij aan het opbouwen van sterke en gezonde relaties.
• Reflectief luisteren kan leiden tot het vinden van oplossingen voor problemen, doordat de spreker zich gehoord en begrepen voelt.
• Reflectief luisteren kan worden toegepast in verschillende situaties, waaronder:
• Bijvoorbeeld tijdens vergaderingen, coaching sessies of klantgesprekken.
• Om de band tussen familieleden, vrienden en geliefden te versterken.
• Door naar elkaars standpunten te luisteren en begrip te tonen, kunnen conflicten effectief worden opgelost.

Effectief reflectief luisteren in de praktijk

Enkele tips voor het verbeteren van reflectief luisteren zijn:

• Elimineer afleidingen en toon oprechte interesse in wat de ander te zeggen heeft.
• Door open vragen te stellen moedig je de spreker aan om meer informatie te delen.
• Laat vooroordelen en oordelen achterwege en luister zonder te veroordelen.

Hier volgen enkele voorbeelden van reflectief luisteren in de praktijk:

"Dus als ik het goed begrijp, voel je je gefrustreerd omdat je het gevoel hebt dat je niet gehoord wordt."

"Het lijkt alsof je je zorgen maakt over de deadline. Klopt dat?"

Een voorbeeld van reflectief luisteren op de werkvloer is wanneer een manager naar de zorgen van een werknemer luistert en deze samenvat om het begrip te bevorderen en mogelijke oplossingen te verkennen.

Reflectief luisteren versus actief luisteren

Hoewel reflectief luisteren en actief luisteren vergelijkbare elementen bevatten, gaat reflectief luisteren een stap verder door de inhoud samen te vatten en te verduidelijken.

Het vermogen om reflectief te luisteren gaat hand in hand met zelfreflectie, aangezien het de luisteraar dwingt om na te denken over zijn eigen luistergewoonten en communicatiestijl. Reflectief luisteren wordt vaak gebruikt in therapie om cliënten te helpen hun gedachten en gevoelens te verkennen en te verduidelijken.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij een poging tot reflectief luisteren?

Veelgemaakte fouten bij een poging tot reflectief luisteren zijn onder andere:

Onvoldoende empathie tonen. Het tonen van oprechte empathie is essentieel bij reflectief luisteren. Als de luisteraar niet in staat is om zich in te leven in de gevoelens van de spreker, kan dit leiden tot misverstanden en een gebrek aan verbinding.

Verkeerde aannames maken. Soms kan de luisteraar verkeerde aannames maken over wat de spreker bedoelt, wat kan leiden tot verwarring en miscommunicatie. Het is belangrijk om open vragen te stellen en te verduidelijken wat de spreker precies bedoelt.

Te snel oordelen. Reflectief luisteren vereist dat de luisteraar oordeelloos luistert naar wat de spreker te zeggen heeft. Als de luisteraar te snel oordeelt of kritiek uit, kan dit de communicatie belemmeren en de spreker ontmoedigen om zich open te stellen.

Niet actief betrokken zijn. Reflectiefluisteren gaat verder dan alleen maar luisteren naar de woorden van de spreker. Het vereist actieve betrokkenheid en interesse in wat de spreker zegt. Als de luisteraar niet volledig aanwezig is tijdens het gesprek, kan dit de effectiviteit van reflectiefluisteren verminderen.

Gebrek aan samenvatting en verduidelijking. Het samenvatten en verduidelijken van de inhoud van wat de spreker zegt, is een cruciaal onderdeel van reflectiefluisteren. Als de luisteraar dit nalaat, kan dit leiden tot misverstanden en een gebrek aan begrip tussen beide partijen.

Hoe kun je het terwijl je iemand bent die snel afgeleid is?

Als je snel afgeleid bent, zijn er verschillende strategieën die je kunt gebruiken om toch effectief reflectief te luisteren weten ze bij mediation organisatie Cander:

Probeer een rustige en afleidingsvrije omgeving te creëren waarin je kunt luisteren zonder gestoord te worden. Zet bijvoorbeeld je telefoon op stil en vermijd omgevingsgeluiden die je kunnen afleiden. Probeer actief betrokken te blijven bij het gesprek door gebruik te maken van actieve luistertechnieken, zoals oogcontact maken, knikken om aan te geven dat je luistert, en af en toe korte samenvattingen te geven van wat de spreker zegt. Het bewegen van je handen kan soms ook helpen je met je aandacht in het nu te blijven.

Als je merkt dat je moeite hebt om je aandacht erbij te houden, neem dan af en toe een korte pauze om op adem te komen en je focus te herstellen voordat je weer verder luistert. Train jezelf in mindfulness om meer bewust te worden van je gedachten en emoties, zodat je beter in staat bent om je afleidingen te herkennen en ze los te laten tijdens het luisteren naar de ander.

Soms is dat niet genoeg en is een mediator nodig om de situatie niet onnodig te laten escaleren. Door deze strategieën toe te passen en bewust te blijven van je neiging tot afleiding, kun je toch effectief reflectiefluisteren, zelfs als je snel afgeleid bent.

Hoe kun je dit doen als de emoties hoog oplopen?

Wanneer de emoties hoog oplopen, kan reflectiefluisteren een uitdaging zijn, maar het is nog steeds mogelijk. Hier zijn enkele tips om reflectief te luisteren in emotioneel geladen situaties:

• Probeer zelf rustig en kalm te blijven, zelfs als de emoties van de spreker hoog oplopen. Dit kan helpen om de situatie te de-escaleren en de spreker gerust te stellen dat hij of zij gehoord wordt.
• Laat de spreker weten dat je begrip hebt voor zijn of haar emoties door empathie te tonen. Herken de emoties die de spreker uit en benadruk dat je begrijpt waar hij of zij doorheen gaat.
• Maak gebruik van non-verbale signalen zoals knikken, oogcontact en een open houding om te laten zien dat je aandachtig luistert en de emoties van de spreker serieus neemt.
• Sta toe dat de spreker zijn of haar emoties uit en luister zonder te onderbreken. Laat de spreker zijn of haar verhaal vertellen en probeer niet meteen met oplossingen te komen.

Wat verder kan helpen:

• Herhaal de emoties die de spreker uit om te laten zien dat je ze begrijpt en erkent. Bijvoorbeeld: "Wat maakt je aan het huilen".
• Blijf gefocust op de boodschap: Ondanks de sterke emoties is het belangrijk om gefocust te blijven op de boodschap van de spreker. Probeer de kern van wat hij of zij probeert te communiceren te begrijpen en daarop te reageren.

Door rustig te blijven, empathie te tonen en gefocust te blijven op de boodschap van de spreker, kun je nog steeds effectief reflectiefluisteren, zelfs in situaties waarin de emoties hoog oplopen.